امام علی (ع) می‌فرمایند: “هم‌نشین، انسان را همانند خود می‌سازد. ” این حدیث نشان‌دهنده تأثیر عمیق دوستان بر رفتار و شخصیت افراد است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: “انسان بر دین و روش دوست خود است، پس هر یک از شما بنگرد که با چه کسی دوستی می‌کند. ” در اسلام، انتخاب دوست یکی از مهم‌ترین مسائل اخلاقی و تربیتی به شمار می‌رود. روایات متعددی در این زمینه وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت این موضوع است. لقمان حکیم که یکی از خردمندان معروف تاریخ است، همواره به فرزندش توصیه‌هایی ارزشمند داشت. یکی از توصیه‌های او درباره انتخاب دوست این بود که پیش از آن‌که کسی را به عنوان دوست بپذیری، او را بیازمای. او به فرزندش گفت: “اگر می‌خواهی دوست خوبی پیدا کنی، نخست او را امتحان کن. ببین آیا در شرایط سخت همراه تو می‌ماند؟ آیا در هنگام ناراحتی صداقت دارد؟ آیا در غیاب تو از تو دفاع می‌کند؟” این توصیه نشان می‌دهد که انتخاب دوست نباید صرفاً بر اساس ظواهر باشد، بلکه باید بر اساس آزمون و شناخت دقیق باشد. در روایات آمده است که لقمان برای آزمایش دوستان خود، گاهی از آن‌ها چیزی قرض می‌گرفت یا در شرایط سخت از آن‌ها کمک می‌خواست تا ببیند آیا واقعاً انسان‌های وفادار و نیکوکاری هستند یا خیر. این روایت تأکید دارد که دوستی سطحی و بدون شناخت می‌تواند آسیب‌زا باشد. در زندگی نیز اگر بدون شناخت کافی با کسی صمیمی شویم، ممکن است بعداً متوجه شویم که او تأثیرات منفی بر ما دارد. از این رو، انتخاب آگاهانه دوستان، تضمینی برای داشتن روابط سالم و سازنده در زندگی خواهد بود.